Veelgestelde vragen
Hieronder staan de veelgestelde vragen van Nederland Zoemt. Staat je vraag er niet bij? Neem dan contact met ons op via het contactformulier op de contactpagina.
Nederland Zoemt
-
Wat is Nederland Zoemt?
Nederland Zoemt is een project waarin IVN Natuureducatie en Natuur & Milieu samenwerken. Het lanceerde in 2017 als een initiatief van LandschappenNL, Natuur & Milieu, IVN en Naturalis en werd mogelijk gemaakt door een extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij.
-
Waarom Nederland Zoemt?
Nederland Zoemt komt in actie voor de wilde bij. Dat is hard nodig, want de Nederlandse wilde bijen zijn in gevaar: de helft van alle 358 soorten is bedreigd. En dat terwijl ze heel belangrijk zijn voor onze voedselvoorziening. Tachtig procent van onze eetbare gewassen is afhankelijk van bestuiving door bijen en andere insecten. Wilde bijen zijn dus cruciaal voor de productie van ons voedsel.
De grootste bedreiging waar de wilde bij mee te kampen heeft is gebrek aan voedsel en nestgelegenheid. Dit is een direct gevolg van de intensieve grootschalige landbouw, de verstedelijking en het strakker en efficiënter beheer van ons groen. Bijen worden niet blij van gazons als een biljartlaken en bermen waaruit alle bloemen zijn verdwenen.
Met Nederland Zoemt zorgen we voor structureel meer voedsel en nestgelegenheid voor wilde bijen.
Bijen
-
Hoeveel soorten bijen zijn er?
Over de hele wereld zijn in totaal 20.000 bijensoorten bekend. 358 van deze soorten komen in Nederland voor. Een hele hoop dus!
-
Zijn alle bijen sociaal?
Hommels en de door de mens gehouden honingbij leven in volken en dragen gezamenlijk zorg voor het nageslacht. De overige wilde bijen leven solitair. Zij bouwen voor zichzelf een nestje op allerlei plekken en manieren. Veel soorten graven holletjes in de grond. Andere bijen vestigen zich liever in bestaande gangetjes, bijvoorbeeld in holle plantenstengels, of gangetjes die door kevers zijn uitgeknaagd in dood hout. Je kunt bijen zelf een handje helpen door bijvoorbeeld een tegel uit de tuin te halen, of tuinafval zoals stengels en hout te laten liggen. Zo hebben bijen voldoende huisvesting!
Sommige bijen zijn vernoemd naar hun manier van nestelen: zo behangen Behangersbijen de muren van hun nestjes met stukjes blad en metselen Metselbijen tussenwandjes van leem in hun huis. Koekoeksbijen daarentegen, zijn een stuk luier (en een beetje gemeen): zij bouwen zelf geen nest, maar leggen hun eitjes stiekem in de nesten van andere bijen.
-
Is de bij een bedreigde diersoort?
Dat hangt ervan af welke bijensoort je bekijkt, er zijn heel veel soorten bijen, dus je kunt niet zomaar zeggen dat de bij in zijn geheel bedreigd wordt. Maar, helaas gaat het over het algemeen niet goed met de wilde bijen. Van de 358 soorten die in Nederland voorkomen, staan er 109 op de Rode Lijst en worden dus met uitsterven bedreigd.
-
Zijn bijen gevaarlijk?
BZZZZ! Je bent vast wel eens geschrokken van een bij die plotseling langs kwam zoemen. Toch zijn bijen volgens deskundigen niet gevaarlijk. Bijen komen – anders dan wespen – niet op ons eten af, omdat ze alleen bloemen en nectar lusten. Bijen steken niet, tenzij ze zich ernstig bedreigd voelen. Zolang je bijen dus met rust laat en niet om je heen slaat, wordt een bij niet bang en is er dus geen gevaar! Sommige mensen zijn allergisch voor bijensteken. Weet je dat je allergisch bent? Wees dan wel extra voorzichtig.
-
Waar kan ik meer informatie vinden over de wilde bij?
Meer informatie over de wilde bij kun je vinden op http://www.bestuivers.nl/
-
Is een honingbij ook een wilde bij?
Nee, honingbijen worden niet tot de wilde bijen gerekend. Ze komen namelijk niet of nauwelijks in het wild voor. De honingbij wordt door imkers in speciale bijenkasten gehouden. Net als kippen onder de vogels worden gehouden voor hun eieren, wordt de honingbij gehouden voor honing en is daarom niet te beschouwen als een wilde diersoort, maar als een huisdier.
De honingbij is slechts één van de 358 soorten die in Nederland voorkomen, alle andere soorten worden wél als wilde bijen beschouwd en worden niet door de mens verzorgd.
-
Hoe zie je het verschil tussen mannetjes- en vrouwtjesbijen / wat is het verschil tussen mannetjes en vrouwtjes bijen?
Ook al zijn bijen maar klein, toch is het vrij makkelijk te bepalen of het een mannetje of een vrouwtje is. Maar waaraan zie je dat dan? Bijvoorbeeld door te kijken naar het achterlijfje. Bij vrouwtjes bestaat die uit 6 delen, bij mannetjes uit 7. Ook de antennes van mannetjes bestaan uit meer stukjes: 13 in plaats van 12. Omdat vrouwtjes het stuifmeel verzamelen, is hun lichaam hier op aangepast: ze hebben bijvoorbeeld borstelige haartjes op hun poten of achterlijf. Als een bij pollen aan de poten draagt is het altijd een vrouwtje. Mannetjes zijn slanker, maar hebben dan weer geen angel. Lukt het jou ze uit elkaar te houden?
-
Hoe kan ik bijen van elkaar onderscheiden?
Bekijk de website van bestuivers, daar staat uitgelegd hoe je de verschillende soorten bijen van elkaar kunt onderscheiden.
-
Wat is het verschil tussen een bij en een wesp?
Het is handig om te weten of je te maken hebt met een wesp of een bij. Bijen herken je aan hun wollige vachtje, want wespen zijn kaal! Verder hebben bijen aan hun achterpoten of achterlijf extra lange haartjes, voor het verzamelen van stuifmeel. Als laatste zijn de achterpoten (scheen & tars) van bijen vaak verbreed, dit is niet zo bij wespen. Ook het gedrag verraadt veel: in tegenstelling tot wespen zijn bijen vegetariër: een insect dat een prooi vangt is dus nooit een bij! Bijen gebruiken hun angels slechts voor zelfverdediging, en steken alleen als ze écht geen uitweg meer zien.
-
Hoe overleven bijen in de winter?
Hoe bijen de winter doorkomen, verschilt per soort.
Voor solitaire bijen geldt dat volwassen bijen de winter meestal niet overleven. De mannetjes overlijden nadat ze gepaard hebben. Vrouwtjes blijven iets langer leven, omdat ze nog eitjes moeten leggen, maar na deze taak zullen ook zij sterven. De eitjes komen uit en de larves gaan vervolgens in een soort winterslaap om de winter te overleven. Dit doen ze soms in een speciale cocon. In het voorjaar komen de bijen volgroeid naar buiten.
Bij hommels gaat het net even anders. Hommels wonen namelijk in een kolonie. Als de winter komt, blijft alleen de koningin leven. Deze verlaat het oude nest om op zoek te gaan naar een nieuw nest om te overwinteren en vervolgens een nieuwe kolonie te beginnen.
-
Hoe oud worden bijen?
Hoe oud een bij wordt, hangt af van de soort en het geslacht. Als een bij eenmaal volwassen is, leeft hij niet meer zo lang, meestal niet meer dan een aantal weken. Vrouwtjes leven over het algemeen langer dan mannetjes. Mannetjes overlijden meestal kort na het paren, maar vrouwtjes pas na het leggen van de eitjes. Toch knap dat bijen in hun korte leven zoveel nuttigs kunnen doen!
Kom in actie!
-
Kunnen kinderen ook in actie komen voor de wilde bij?
Zeker weten! Ook kinderen kunnen de wilde bij prima helpen! Bouw bijvoorbeeld een mooi bijenhotel, doe mee met het planten en zaaien van bloemen en planten of hou op school een spreekbeurt over de wilde bij.